TỔNG QUAN VỀ BELIZE
1.Thông tin chung
| Tên đầy đủ |
Belize |
| Vị trí địa lý |
Thuộc Trung Mỹ, giáp với biển Caribean, giữa Guatemala và Mexico |
| Diện tích Km2 |
22,966 |
| Tài nguyên thiên nhiên |
Tiềm năng đất trồng, gỗ xẻ, cá và thủy năng |
| Dân số (triệu người) |
0.33 |
| Cấu trúc dân số |
0-14 tuổi: 35.8%
15-24 tuổi: 21.1%
25-54 tuổi: 35.1%
55-64 tuổi: 4.4%
Trên 65 tuổi: 3.6% |
| Tỷ lệ tăng dân số (%) |
2.011 |
| Dân tộc |
Mestizo 48.7%, Creole 24.9%, Maya 10.6%, Garifuna 6.1%, khác 9.7% |
| Thủ đô |
Belmopan |
| Quốc khánh |
21/9/1981 |
| Hệ thống pháp luật |
Theo luật pháp nước Anh |
| GDP (tỷ USD) |
2.896 |
| Tỷ lệ tăng trưởng GDP (%) |
2.3 |
| GDP theo đầu người (USD) |
8400 |
| GDP theo cấu trúc ngành |
nông nghiệp: 9.7%
công nghiệp: 19.4%
dịch vụ: 59% |
| Lực lượng lao động (triệu) |
0.12 |
| Lực lượng lao động theo lĩnh vực nghề nghiệp |
nông nghiệp: 10.2%
công nghiệp: 18.1%
dịch vụ: 71.7% |
| Sản phẩm Nông nghiệp |
Chuối, cacao, chanh, đường, cá, nuôi tôm, gỗ, hàng may mặc |
| Công nghiệp |
hàng may mặc, chế biến thực phẩm, du lịch, xây dựng, dầu |
| Xuất khẩu (triệu USD) |
555.8 |
| Mặt hàng xuất khẩu |
đường,chuối, cam quýt, quần áo, cá, mật đường, gỗ, dầu thô |
| Đối tác xuất khẩu |
Hoa Kỳ, Anh, Costa Rica, Nigeria |
| Nhập khẩu (triệu USD) |
770.1 |
| Mặt hàng nhập khẩu |
máy móc và thiết bị vận tải, hàng hóa, nhiên liệu, hóa chất, dược phẩm, thực phẩm, đồ uống, thuốc lá |
| Đối tác nhập khẩu |
Hoa Kỳ, Mexico, Cuba, Guatemala, Trung Quốc, Trinidad và Tobago, |
Nguồn: CIA 2013
2 Vị trí địa lí, khí hậu
Vùng duyên hải phía bắc của Belize là một bình nguyên thấp, nhiều nơi là bãi lầy, rừng rậm mọc kín. Lui về phía nam là rặng núi Maya với ngọn Doyle’s Delight (1124 m) là cao nhất. Hai trong ba con sông lớn nhất trong nước đều xuất phát từ rặng núi này; đó là sông Hondo ở miền bắc và sông Belize ở miền trung. Con sông lớn miền nam, sông Sarstún xuất phát từ Guatemala, chảy ra Vịnh Honduras và là biên giới giữa Guatemala và Belize. Rừng xanh phủ khoảng 60% diện tích quốc gia này nhưng với đà tăng dân số, diện tích rừng mỗi năm mỗi thu hẹp lại.
Great Blue Hole, gần Ambergris Caye.
Ngoài khơi Belize dọc bờ biển là một dải đảo, thổ ngữ gọi là “cayes” và Belize Barrier Reef, rạn san hô lớn nhất Tây Bán cầu.
Khí hậu Belize là khí hậu nhiệt đới: nóng và ẩm. Mùa mưa kéo dài từ Tháng Năm đến Tháng Mười Một, thường có bão thổi từ biển vào, gây lụt lội. Lịch sử Belize từng chứng kiến những trận bão tàn khốc: năm 1931 bão phá sập 2/3 nhà cửa trong Thành phố Belize và giết hơn 1.000 người. Năm 1955 bão Janet biến thị trấn Corozal thành bình địa. Sáu năm sau bão Hattie thổi vào miền trung Belize với sức gió hơn 300 km/h và triều cường gây thiệt hại sâu rộng. Sự kiện đó đã thúc đẩy chính phủ dời thủ đô đến Belmopan sâu trong đất liền.
Miền bắc Belize có vũ lượng trung bình khoảng 1350 mm, trong khi miền nam lượng mưa cao hơn, trung bình là 4500 mm. Vào mùa khô từ Tháng Giêng đến Tháng Tư ở miền bắc vũ lượng tụt xuống 400 mm. Mùa khô ở miền nam ngắn hơn, chỉ kéo dài khoảng ba tháng. Nhiệt độ tùy thuộc vào địa lý và cao dộ. Vùng duyên hải vì có gió mậu dịch từ biển điều hòa nên mát hơn. Nhiệt độ trung bình vùng biển là 24 °C-27 °C. Lui vào đất liền nhiệt độ cao hơn đôi chút. Ngoại lệ là cao nguyên Mountain Pine Ridge tương đối mát mẻ quanh năm. Nói chung thành phần thay đổi theo từng mùa không phải là nhiệt độ mà là vũ lượng và độ ẩm.
3. Kinh tế
Với diện tích rừng đáng kể, lâm sản, nhất là gỗ nhạc ngựa là nguồn lợi tức chính của Belize trước thế kỷ XX. Từ năm 1900 trở đi thì nền kinh tế chuyển dần từ lâm nghiệp sang nông nghiệp với các đồn điền trái cây, chuối và mía đường cung cấp các mặt hàng xuất cảng. Mía chiếm gần phân nửa tổng lượng xuất cảng trong khi nông nghiệp trồng chuối là nguồn cung cấp công ăn việc làm lớn nhất ở Belize.
Năm 2006 ở thị trấn Spanish Lookout phát hiện được mỏ dầu thô. Sự kiện này tạo tiềm năng phát triển kinh tế nhưng kết quả vẫn còn hạn chế. Ước tính đến năm 2007 thì khả năng sản xuất ở mỏ dầu này chỉ có 3.000 thùng/ngày và lượng dầu xuất cảng chỉ khoảng 1.960 thùng/ngày.
Chính sách kinh tế kiệm ước năm 1997 làm suy giảm mức phát triển. Cán cân mậu thương của Belize không cân đối vì giá thị trường chuối và đường xuống thấp trong khi hàng hóa nhập cảng vượt cao hơn. Hiện trạng ngân sách bội chi cũng làm giảm mãi lực của đồng dollar Belize so với các ngoại kim. Đến năm 1999 thì nền kinh tế khả quan hơn, có dấu hiệu đạt mức tăng trưởng 4% phần vì kỹ nghệ du lịch và xây cất.
Từ khi độc lập đến nay đồng dollar Belize có hối xuất nhất định căn cứ theo đồng Mỹ kim là hai dollar Belize ăn một Mỹ kim.
Tính đến năm 2016, GDP của Belize đạt 1.770 USD, đứng thứ 169 thế giới và đứng thứ 7 khu vực Trung Mỹ.
4. Văn hóa
Số người biết chữ đạt 70,3%, nam: 70,3%, nữ: 70,3%.
Giáo dục bắt buộc hệ thống 10 năm. Phần lớn trường học do nhà thờ điều hành, nhưng được Nhà nước đài thọ. Có một số trường công miễn phí dành cho các gia đình thu nhập thấp. Có cả hệ thống bệnh viện công và tư chăm lo sức khỏe cho công dân.
Tuổi thọ bình quân đạt 70,91 tuổi, nam: 68,06, nữ: 73,28 tuổi.
5. Ngôn ngữ
Ngôn ngữ chính thức: Tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha
6. Ẩm thực
Ẩm thực Belize là sự pha trộn của nền ẩm thực đa dạng của tất cả các dân tộc sống trên đất nước Belize. Bữa sáng gồm bánh mì, bánh tortilla làm từ bột hoặc các loại bánh bột chiên giòn khác; thường thì chúng được các gia đình tự làm. Các loại bánh bột chiên giòn không chỉ được ăn tại Belize. Chúng có nhiều tên gọi trên khắp thế giới- ví dụ như “beignets” ở New Orleans, “sopapillas” ở México và vùng Tây Nam nước Mĩ, hoặc đơn giản gọi là bột chiên.[1] Món này được ăn với nhiều loại phó mát, đậu nấu nhừ (tiếng Tây Ban Nha: frijoles refritos), nhiều loại trứng và ngũ cốc, đổ trên mặt một lớp sữa (đối với giới trẻ) hoặc một lớp cà phê hay trà (đối với người lớn tuổi). Bữa trưa rất khác nhau, có thể là các món nhẹ như món cơm đậu (tiếng Tây Ban Nha: arroz con habichuelas) có hoặc không có nước cốt dừa, bánh ngô gói lá tamale, panade (sò nướng với ngô, đậu hoặc cá và các loại bánh nhân thịt, escabeche (súp hành), chirmole (súp), gà hầm và bánh garnaches (là loại bánh dẹt tortillas nướng với đậu, phó mát và sốt). Bữa tối gồm có các loại gạo và đậu, thịt, xa-lát hoặc coleslaw (món bắp cải trộn cà rốt và các loại trái cây). Ở các vùng nông thôn, ăn uống đơn giản hơn ở thành phố; người Maya dùng hỗn hợp gia vị recado và ngô cho hầu hết các món ăn, còn người Garifuna lại thích hải sản, khoai mì (họ dùng khoai mì làm thành bánh, Eraba) và rau. Cả nước có nhiều nhà hàng và các hiệu ăn nhanh mọc ra và bán thức ăn với giá phải chăng. Các loại trái cây bản xứ rất phổ biến, nhưng rau tươi ở chợ thì lại ít. Bữa ăn là dịp quây quần của các gia đình; nhiều trường học, công sở đóng cửa vào giờ ăn trưa và sẽ mở lại vào buổi chiều.
7. Cảnh quan du lịch
Belize được biết đến với những khu rừng nhiệt đới, những thác nước và có những rặng san hô lớn chỉ thua đất nước Úc. Và đây cũng là một trong những trung tâm lớn của nền văn minh Maya. Chính vì thế mà đất nước Belize được coi là xuất phát điểm hoàn hảo của hành trình khám phá du lịch Trung Mỹ.
Với vị trí phía bắc giáp Mexico, phía tây nam giáp Guatemala, phía đông giáp vịnh Honduras. Khi đến với nơi đây du khách sẽ được trải nghiệm những cánh rừng nhiệt đới, các điểm lặn biển đẹp nhất thế giới cho đến Mesoamerican Barrier Reef – rặng san hô dài nhất của châu Mỹ.
Thành phố Belize
Thành phố Belize nằm trên một bán đảo nhô ra Biển Ca-ri-bê, là một điểm trung chuyển cho các chuyến du ngoạn đến các vùng khác của đất nước Belize. Nơi đây hấp dẫn khách du lịch với những hang động Quận Cayo và địa điểm khảo cổ Maya dọc theo sông Macal và Belize. Đặc biệt, Belize City tự hào về chiếc cầu quay tay duy nhất trên thế giới và các thánh đường Anh giáo lâu đời nhất ở Trung Mỹ.
Những hòn đảo hoang sơ và yên bình
Với những du khách yêu thích vẻ đẹp của biển thì có thể lựa chọn cho mình những hòn đảo ngoài khơi như nhóm đảo Turneffe. Một vẻ đẹp hoang sơ và yên bình chắc chắn sẽ khiến bạn không muốn rời khỏi nơi đây. Bạn có thể được trang bị cho chuyến du lịch thể thao, chủ yếu là lặn với bình bơi, lặn với ống thông hơi và câu cá.
San Pedro được mệnh danh là “ Thánh địa du lịch” với những bãi biển tuyệt đẹp và rất nhiều khu vực lặn để du khách có thể tận hưởng ánh nắng mặt trời, cát và nước biển.
Thiên đường Ambergris Caye
Ambergris Caye thuộc quần đảo Belize Cayes, ở Belize (Trung Mỹ). Hòn đảo Ambergris Caye nổi tiếng không chỉ bởi những bãi biển hấp dẫn mà còn vì những rạn san hô tuyệt đẹp, lớn thứ hai trên thế giới, những hang động đá vôi và những khu rừng nhiệt đới nằm rải rác. Đặc biệt hơn, hòn đảo này còn một làng chài truyền thống để du khách tự do khám phá phong tục tập quán, bản sắc, truyền thống của người dân địa phương. Bạn có thể tranh thủ “Check –in” bên những ngôi nhà bằng gỗ sơn đầy màu sắc ở làng chài này.
Hang âm ty ở Belize – Nơi thử thách lòng gan dạ
Hang động này nằm gần San Ignacio, hạt Cayo với tên gọi: Actun Tunichil Muknal (ATM – nghĩa là hang Xương Pha lê). Nhiều người dân đất nước Belize tin rằng ATM chính là con đường dẫn xuống âm ty. ATM có lòng hang nhỏ hẹp tạo nên một vẻ u tịch, kỳ bí khiến cho bạn phải rùng mình. Người Maya, bộ tộc xa xưa từng trú ngụ tại đây, cho rằng mặt trời và mặt trăng đều ra đời từ hang này. Nếu bạn là người thích khám phá thì sự lựa chọn này sẽ không khiến bạn phải thất vọng. Tuy nhiên bạn cần lưu ý là khi vào đây sẽ không được mang theo máy quay, máy ảnh.
Rặng san hô Mesoamerican Barrier Reef
Mesoamerican Reef được biết đến là rặng san hô lớn thứ nhì thế giới, với chiều dài 965km, chỉ đứng sau rặng Great Barrier Reef của Châu Úc. Du khách thường đổ tới đây với những bãi biển nắng ấm đầy cát trắng để bơi snorkel và lặn scuba ngắm san hô vô cùng đẹp mắt.
Belize – Thiên đường dành cho những du khách yêu thích bộ môn “Câu Cá”
Một lý do khiến du khách gọi Belize là thiên đường bộ môn câu cá bởi vì đến nơi đây hễ đi câu là phải được cá. Và thực sự những người ham thích câu cá thì Belize trước nay vẫn là thiên đàng. Hàng năm có một dịp lễ hội lớn, chỉ sau lễ Giáng sinh là “Ngày hạnh phúc Baron” vào ngày 9-3. Cuộc lễ hội nhằm tưởng nhớ một nhà quý phái lập dị người Anh đã đến đây câu cá, chết năm 1926 trên chiếc du thuyền của ông ta và đã để lại một phần của cải cho xứ thuộc địa này.
